Trí Tuệ Nhân Tạo, Robotics: Xu Hướng STEAM Định Hình Tương Lai

Trí tuệ nhân tạo (AI) và Robotics đang trở thành những yếu tố cốt lõi trong giáo dục STEAM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Nghệ thuật và Toán học), góp phần quan trọng trong việc định hình tương lai công nghệ tại Việt Nam. Sự kết hợp giữa AI và Robotics không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế mà còn mở ra nhiều cơ hội mới trong giáo dục và nghiên cứu (Nguồn).

1.Vai trò của AI và Robotics trong giáo dục STEAM tại Việt Nam

Giáo dục STEAM đã và đang được chú trọng tại Việt Nam, nhằm trang bị cho học sinh những kỹ năng cần thiết để thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Trong đó, AI và Robotics đóng vai trò quan trọng:​

Phát triển tư duy logic và kỹ năng giải quyết vấn đề: Tham gia vào các dự án AI và Robotics giúp học sinh rèn luyện khả năng phân tích, tư duy logic và giải quyết các bài toán phức tạp.​
Khuyến khích sáng tạo và đổi mới: Thiết kế và lập trình robot cho phép học sinh phát huy tính sáng tạo, thử nghiệm những ý tưởng mới và ứng dụng kiến thức vào thực tiễn.

Chuẩn bị cho thị trường lao động tương lai: Kỹ năng về AI và Robotics sẽ là lợi thế lớn trong thị trường lao động, nơi công nghệ ngày càng chiếm ưu thế

2.Ứng dụng AI trong giáo dục STEAM

Cá nhân hóa quá trình học tập: AI cho phép thiết kế các chương trình học tập phù hợp với năng lực và tốc độ tiếp thu của từng học sinh, giúp tối ưu hóa hiệu quả học tập. AI hỗ trợ linh hoạt trong việc quản lý thời gian và nội dung học tập. Tại Việt Nam, hệ thống VioEdu do FPT phát triển đã áp dụng AI để cung cấp các bài giảng cá nhân hóa, nâng cao trải nghiệm học tập cho học sinh (Nguồn) ​

Giảm tải công việc hành chính cho giáo viên: AI hỗ trợ tự động hóa các nhiệm vụ như chấm điểm, quản lý hồ sơ học sinh, giúp giáo viên tập trung hơn vào việc giảng dạy và phát triển chương trình học.

Xóa bỏ định kiến trong giáo dục: AI có khả năng phát hiện và loại bỏ những đánh giá thiếu công bằng, tạo ra môi trường học tập bình đẳng hơn. Điều này giúp phụ nữ tự tin hơn khi tham gia vào các lĩnh vực STEAM, nơi mà trước đây họ có thể gặp phải những định kiến về giới tính.

Kết nối cố vấn và hỗ trợ: AI giúp kết nối học sinh với các cố vấn và chuyên gia trong lĩnh vực STEAM, cung cấp cơ hội học hỏi và phát triển kỹ năng. Các nền tảng học tập sử dụng AI để ghép đôi dựa trên hồ sơ cá nhân và mục tiêu nghề nghiệp, hỗ trợ phụ nữ và học sinh tiếp cận với mạng lưới cố vấn phù hợp (Nguồn)

3. Ứng dụng Robotics trong giáo dục STEAM

Tham gia các cuộc thi và dự án thực tế: Tham gia vào các dự án Robotics giúp học sinh hiểu rõ mối liên hệ giữa cơ khí, điện tử và lập trình. Việc lắp ráp và lập trình robot không chỉ phát triển kỹ năng kỹ thuật mà còn rèn luyện tư duy logic, sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề.

(Hình ảnh: Việt Nam đạt giải thưởng lớn khi lần đầu tham dự VEX World Championship 2023 tại Hoa Kỳ) (Nguồn)

4.Các cuộc thi và sáng kiến thúc đẩy AI và Robotics tại Việt Nam

Để thúc đẩy sự quan tâm và nâng cao kỹ năng về AI và Robotics, nhiều cuộc thi và sáng kiến đã được tổ chức:​

• Cuộc thi Vô địch Quốc gia STEM, AI và Robotics 2024 (VSAR 2024): Đây là sân chơi dành cho học sinh phổ thông với chủ đề “Nông nghiệp xanh – Phát triển bền vững”. Cuộc thi không chỉ giúp học sinh thể hiện tài năng mà còn tạo cơ hội tiếp cận các xu hướng công nghệ mới, phát triển kỹ năng thế kỷ 21 như tư duy phản biện, sáng tạo và làm việc nhóm. ​
  
• Giáo dục STEM và thành công của đội tuyển Việt Nam tại cuộc thi Enjoy AI 2024: Cuộc thi Robot toàn cầu Enjoy AI do Liên đoàn Trí tuệ nhân tạo thanh thiếu niên tổ chức đã chứng kiến sự thành công vang dội của đội tuyển Việt Nam, minh chứng cho chất lượng giáo dục STEM trong nước.

Chương trình đào tạo AI và Robotics tại Việt Nam

Năm 2021, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đã ra mắt Chương trình đào tạo trí tuệ nhân tạo và công nghệ Robot (AIC). Chương trình này được tổ chức tại Khu công nghệ phần mềm thuộc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, giảng dạy theo hướng tiếp cận liên môn STEM và STEAM về AI dành cho học sinh và sinh viên ở các độ tuổi, bắt đầu từ lớp 1. Bộ giáo trình sử dụng là “AI Future Intelligent Manufacture” của Công ty UBtech Education USA, đã được Việt hóa và thẩm định để phù hợp với học sinh Việt Nam. Chương trình bao gồm các khóa học hè, đào tạo giáo viên và tổ chức hội thảo về AI và Robotics (Nguồn)

5.Nền tảng học tập STEM Robotics trực tuyến

Để phát triển và nâng cao kiến thức, kỹ năng trong giáo dục STEM và Robotics cho học sinh tiểu học và trung học cơ sở, nền tảng Robotify đã được giới thiệu tại Việt Nam. Các bài học trong chương trình STEM Robotics được xây dựng dựa trên các vấn đề thực tiễn, cho phép học sinh sử dụng robot và các công cụ lập trình để mô phỏng, tích hợp kiến thức từ các lĩnh vực Công nghệ, Kỹ thuật, Khoa học và Toán học. Cách tiếp cận “Hand-on, mind-on” giúp kích thích trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo của học sinh thông qua việc thiết kế, xây dựng và lập trình robot (Nguồn).

6. Hội thảo về ứng dụng AI trong giáo dục

Tháng 11 năm 2024, Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức Hội thảo khoa học “Dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo trong giáo dục: Từ thách thức đến đột phá”. Hội thảo nhấn mạnh việc ứng dụng AI trong giáo dục có thể giảm bớt công việc hành chính cho giáo viên, cho phép họ tập trung hơn vào việc cá nhân hóa quá trình giảng dạy cho học sinh. Tuy nhiên, việc triển khai AI trong giáo dục cũng đặt ra những thách thức về cơ sở hạ tầng, chính sách và tài chính, đòi hỏi sự đầu tư và chuẩn bị kỹ lưỡng (Nguồn)

7. Xu hướng phát triển AI và Robotics đến năm 2025

Năm 2025 được dự báo sẽ là cột mốc quan trọng cho sự phát triển của AI và Robotics tại Việt Nam:

• Robot hợp tác (Cobots): Những robot này có khả năng làm việc cùng con người trong các nhà máy, hỗ trợ giáo dục và y tế, mở ra nhiều ứng dụng thực tiễn.
• Robot AI với khả năng học hỏi và thích nghi: Sự tiến bộ của AI giúp robot nhận diện hình ảnh, giọng nói và xử lý dữ liệu phức tạp, nâng cao hiệu quả trong nhiều lĩnh vực.
• Robot tự hành và drone: Ứng dụng trong giao thông, nông nghiệp và an ninh, các công nghệ này hứa hẹn mang lại nhiều tiện ích cho xã hội.
• Robot giáo dục: Trở thành công cụ hỗ trợ giảng dạy hữu ích, giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách trực quan và sinh động.
• Robot trong y tế: Hỗ trợ bác sĩ trong phẫu thuật, chăm sóc bệnh nhân và nghiên cứu dược phẩm, cải thiện chất lượng dịch vụ y tế.

8.Thách thức và cơ hội

Thách thức: Giáo dục STEAM tại Việt Nam chủ yếu được thúc đẩy bởi các công ty tư nhân và các cuộc thi Robotics dành cho học sinh. Các hoạt động như Ngày hội STEAM đã góp phần lan tỏa tinh thần giáo dục STEAM đến nhiều địa phương, từ thành thị đến nông thôn. Tuy nhiên, việc tiếp cận giáo dục STEAM ở khu vực nông thôn vẫn còn hạn chế do chi phí cao và thiếu cơ sở hạ tầng.

Cơ hội: Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam đang tích cực thúc đẩy ứng dụng AI trong giáo dục. Chương trình đào tạo AI cho giáo viên, như chương trình của STEAM for Vietnam, đã thu hút hàng nghìn giáo viên từ khắp các tỉnh thành tham gia. Những chương trình này nhằm trang bị cho giáo viên kiến thức và kỹ năng cần thiết để khai thác công cụ AI, hỗ trợ hiệu quả trong việc giảng dạy và học tập. Việc tích hợp AI và Robotics vào giáo dục STEAM mở ra cơ hội cho học sinh Việt Nam tiếp cận với công nghệ tiên tiến, chuẩn bị cho thị trường lao động toàn cầu và thúc đẩy sự phát triển kinh tế số của đất nước.

9.Hợp tác và phát triển giáo dục STEAM tại Việt Nam

Liên kết giữa các tổ chức giáo dục và doanh nghiệp: Nhiều đơn vị đã hợp tác để triển khai các chương trình đào tạo về STEAM, AI và Robotics.

Tích hợp kỹ năng mềm và kỹ năng công nghệ: Giáo dục STEAM hiện đại không chỉ tập trung vào kiến thức chuyên môn mà còn chú trọng phát triển các kỹ năng mềm như tư duy phản biện, sáng tạo và giao tiếp. Sự kết hợp này giúp học sinh chuẩn bị tốt hơn cho tương lai, nơi công nghệ và kỹ năng xã hội đều quan trọng.

10. STEAMax: Đơn vị tiên phong trong giáo dục STEAM tại Việt Nam

Trong bối cảnh AI và Robotics đang phát triển mạnh mẽ, STEAMax Education nổi lên như một đơn vị giáo dục tiên phong, cung cấp môi trường trải nghiệm STEAM tối đa cho học sinh dưới sự hướng dẫn của các nhà khoa học tâm huyết và chuyên gia giàu kinh nghiệm.

Xu hướng ứng dụng AI và Robotics trong giáo dục STEAM tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, mang lại nhiều lợi ích cho cả giáo viên và học sinh. Sự kết hợp giữa kiến thức chuyên môn và kỹ năng mềm sẽ giúp thế hệ trẻ Việt Nam tự tin bước vào kỷ nguyên công nghệ số.​